• |
  • |
  • Konkursy
  • SKLEP
Ostatnia Tawerna
  • Fantasy
  • Science Fiction
  • Horror
  • Superheroes

Ostatnia Tawerna
  • Wieści
    • Wszystkie aktualności z fantastyki
      Najnowsze artykuły - Wszystkie aktualności z fantastyki
      Premiera komiksu „Cyberpunk 2077: Trauma Team" już jutro!
      „Hot Wheels Unleashed” – trailer i data premiery gry
      Nowości od Non Stop Comics - kwiecień 2021 Nowości od Non Stop Comics - kwiecień 2021
      Aktorski film Gundam wyjdzie od Netflixa Aktorski film Gundam wyjdzie od Netflixa
    • Filmy i seriale fantasy
    • Gry komputerowe fantasy
    • Książki i komiksy fantasy
    • Wydarzenia i konwenty o fantastyce
  • Gry
    • Wszystko o grach fantasy
      Najnowsze artykuły - Gry komputerowe
      Ostateczne starcie ze złem – recenzja gry „Doom Eternal: The Ancient Gods Part Two”
      Gaming na Giełdzie VI rozszerza formułę Gaming na Giełdzie VI rozszerza formułę
      Śladami Odyna - recenzja wczesnego dostępu „Valheim”
      „Outriders” – wrażenia z wersji demonstracyjnej
    • Aktualności z gier komputerowych
    • Publicystyka, artykuły o grach
    • Recenzje gier komputerowych
    • Retrogranie, artykuły o grach retro
    • Sprzęt komputerowy
  • Gry bez prądu
    Najnowsze artykuły - Gry bez prądu: gry planszowe, karciane, RPG
    Wrzuć rywala do jeziora i biegnij do mety, ile sił w nogach – recenzja gry „Królewski wyścig”
    Najładniejsze gry planszowe – zestawienie planszówek zachwycających wizualnie
    [UPDATE] Nibiru RPG: zbiórka na wspieram.to zakończona sukcesem!
    Kampania wspierająca grę "Crimson Company" wciąż trwa!
  • Filmy i seriale
    • Wszystko o fantastycznych filmach
      Najnowsze artykuły - Filmy i seriale fantasy
      Przeżyjmy to jeszcze raz – recenzja filmu „Liga Sprawiedliwości Zacka Snydera” Przeżyjmy to jeszcze raz – recenzja filmu „Liga Sprawiedliwości Zacka Snydera”
      Zamiast kosmosu, mamy udaną magię chaosu – recenzja serialu „WandaVision”
      Ale jazz! – recenzja filmu „Co w duszy gra”
      To już definitywny koniec Chrisa Evansa jako Kapitana Ameryki
    • Aktualności z filmów i seriali
    • Publicystyka, artykuły o filmach i serialach
    • Recenzje filmów fantasy
    • Recenzje seriali fantasy
    • Recenzje płyt DVD
    • Warto znać
  • Literatura
    • Wszystko o książkach fantasy
      Najnowsze artykuły - Literatura - książki fantasy
      Śniłem dzisiaj, że jestem górskim lwem… – recenzja książki „Łzy diabła”
      Demony nie mają szans! – recenzja książki „Znękany. Przypadek Maurice’a Theriaulta”
      Co czyni człowieka wyjątkowym? – recenzja ebooka „Klara i Słońce” Kazuo Ishiguro
      „Jak powieść Dickensa, tylko że z bluzgami.” – recenzja książki „Później”
    • Aktualności z literatury i komiksu
    • Publicystyka, artykuły o książkach
    • Recenzje książek
    • Recenzje audiobooków
    • Warto znać
  • Komiksy
    • Wszystko o komiksach fantasy
      Najnowsze artykuły - Komiksy fantasy - artykuły, recenzje
      Przyjemność, która rozpuszcza – recenzja komiksu „Kaczor Donald i Wujek Sknerus: Rozpuszczalnik uniwersalny”
      Nowe demony, nowi zabójcy demonów – recenzja mangi „Miecz zabójcy demonów” t. 3-5
      Produkt dwadzieścia lat później – recenzja komiksu „Komiks dla Pixela 64+”
      Narodziny pogromcy demonów! – recenzja komiksu „Dororo i Hyakkimaru” t. 2-3
    • Nasze komiksy
    • Publicystyka, artykuły o komiksach
    • Recenzje komiksów
    • Pozostałe recenzje
    • Warto znać
  • Do piwa
    • Fantastyka do piwa
      Najnowsze artykuły - Fantastyka do piwa
      Konkurs: wygraj nowy technothriller „Pharmacon”
      Fantastyczne teledyski – „Thriller”
      Quiz z okazji urodzin Akiry Toriyamy, twórcy mangi Dragon Ball
      Do -60% rabatu na książki dla dzieci od wydawnictwa Jaguar
    • Cosplaye i arty
    • Fantastyka na luzie
    • Ciekawostki z fantastyki
    • Zestawienia o fantastyce
    • OT TV
  • Wydarzenia
    Najnowsze artykuły - Wydarzenia i konwenty poświęcone fantastyce
    CosplayWDomu – zostało kilka dni, żeby dołączyć do konkursu!
    Gaming na Giełdzie VI rozszerza formułę Gaming na Giełdzie VI rozszerza formułę
    Focon – Najbardziej internetowy #Konwent w sieci już wkrótce
    Zima w krainie wyobraźni, czyli ferie z RPG w szkole językowej Tell Me
  • Quizy
    Najnowsze artykuły - Quizy o tematyce fantastycznej
    Quiz z okazji urodzin Akiry Toriyamy, twórcy mangi Dragon Ball
    Quiz: Rocznica ukazania się pierwszej serii anime "Dragon Ball"
    Quiz: Dzień Babci i Dzień Dziadka, wydanie fantastyczne
    Quiz: Święta w filmach i serialach fantasy
  • Generic selectors
    Exact matches only
    Search in title
    Search in content
    Search in posts
    Search in pages
Ostatnia Tawerna
Literatura - książki fantasy
Publicystyka, artykuły o książkach

Irlandzki Herakles, czyli mit o Cúchulainnie

14.10.2019 Mikołaj Mielczarek Literatura - książki fantasy, Publicystyka, artykuły o książkach
0 Dołącz do dyskusji
Irlandzki Herakles, czyli mit o Cúchulainnie

W każdym zbiorze podań i mitów wyróżnia się herosa bądź herosów o nadludzkiej sile i wytrzymałości. Przykładami tu mogą być Herakles (Herkules) i Achilles dla Greków i Rzymian, Gilgamesz w mitologii Mezopotamii, Samson u Hebrajczyków czy Sigurd Volsung w nordyckich Eddach. Taki bohater pojawia się także w mitologii celtyckiej Irlandii. Cúchulainn, bo o nim mowa, należy do największych wojowników i herosów Zielonej Wyspy. Jego przygody opisane zostały w tak zwanym Cyklu Ulsterskim. W niniejszym tekście zamierzam wam przybliżyć sylwetkę tego niezwykłego osobnika. Zapraszam.

Ciężkie narodziny, czyli jak na świat przychodzą bogowie

O początkach Psa Ulsteru (jak zwykło się inaczej nazywać naszego bohatera) różnie się mawia. A to, że narodził się za sprawą połkniętej przez matkę ważki, a to, że ojcem był Sulatam. Jednak ja za prawdziwą wersję biorę tę, w której rodzicielem został król bogów Lugh, a matka Dechtere wydała go na świat poprzez zwymiotowanie. W tym konkretnym przypadku nie doszło do zapłodnienia fizycznego, tylko poprzez pierwiastek duchowy. W ten oto sposób Setanta (imię bohatera przy narodzinach) rodzi się z matki dziewicy (czuć powiew chrześcijaństwa). Z racji swego pochodzenia jest nie tylko półbogiem, ale jednocześnie członkiem królewskiego rodu, bowiem matka była blisko skoligacona z Conchobarem mac Nessą – królem Ulsteru (będąc jego siostrą lub córką). Bycie księciem oznaczało odpowiednie wychowanie i tak młody Setanta dostał się pod opiekę najsłynniejszych domowników władcy, z których najważniejszym okazał się Fergus mac Róich. Nauczył on młodego wojownika walczyć i wpoił wykorzystanie tych umiejętności do obrony słabszych.

Dzieciństwo herosa, czyli jak stać się żyjąca przepowiednią

Mało można powiedzieć o pierwszych sześciu latach bohatera. Historie dość mgliście opisują ten okres. Ciekawie się zaczyna, gdy Setanta osiąga wiek lat siedmiu. Na początku wbrew zakazowi Conchobara wyrusza do Emain Macha, by dołączyć do grających tam chłopców. Zostaje przez nich zaatakowany, ale udaje mu się ich pokonać. Bójkę przerywa nadejście króla Ulsteru. Następnie dostaje zaproszenie wraz z królem na ucztę do kowala Culanna. Spóźnia się, a przez to zmuszony jest walczyć o życie z ogromnym psem, którego kowal trzymał do obrony podwórka. Zabija zwierzę, a widząc smutek i rozpacz na twarzy gospodarza, obiecuje, że będzie chronił obejścia, dopóki nie znajdzie i nie wytresuje psa tej samej rasy. Wtedy to druid Cathbad nadaje mu imię, pod jakim znany będzie dalej – Cúchulainn, czyli Ogar Culanna. Jakiś czas później podsłuchuje, jak ten sam druid tłumaczy chłopcom znaczenie dnia dzisiejszego. Wygłasza on przepowiednię, że kto posiądzie tego dnia nową broń, zyska wieczną sławę. Setanta udaje się więc do Conchobara i prosi o nowy oręż. Jednak żadna z broni w arsenale nie wytrzymuje jego siły. Dopiero czyni to broń samego króla. Kiedy zobaczył to druid Cathbad, przeraził się, bowiem chłopak nie dosłyszał końca przepowiedni. Otóż poza sławą wybranego czeka krótki żywot. W odpowiedzi na to Setanta zaprzągł rydwan i pognał zabić trzech synów zaprzysięgłego wroga Ulsteru Nechtana. Wracając, nadal był pod wpływem szału bitewnego. Dopiero widok nagich piersi królowej i jej dwórek zawstydził chłopaka. Wtedy to został wrzucony do zimnej wody. Potrzeba było aż trzech beczek, by ochłonął. Pierwsza eksplodowała, druga się zagotowała, a dopiero trzecia nagrzała do przyjemnej temperatury.

Młodość Ogara, czyli o zdobyciu magicznego oręża słów kilka

W tym miejscu znowu następuje przeskok w narracji mitu o kilka lat. Spotykamy już nie dziecko, a nastoletniego Cúchulainna. Okazuje się, że jest on tak przystojny, że wielu ulsterskich wojowników obawia się, czy ich żony nie dopuszczą się zdrady. Następuje gorączkowe poszukiwanie małżonki dla naszego bohatera. Setanta jednak zakochuje się ze wzajemnością w pięknej Emer. Natomiast jej ojciec, Forgall Monach, za nic nie chce słyszeć o związku córki z krewkim wojownikiem. Sugeruje podstępnie, by Ogar Ulsteru udał się na wyspę Skye, żeby wziąć nauki pod okiem bogini Scathach. Liczy po cichu, że heros nie przeżyje obozu i nie wróci prosić o rękę Emer. Jednakże nie tak miało być. Setanta nie tylko przeszedł trening, ale i poznał kilka wartościowych osób, do których należy zaliczyć Feridada, będącego jego bratem krwi (lub mlecznym) i najlepszym przyjacielem. Dodatkowo pokonał w pojedynku boginię Aoife i spłodził z nią syna. Związał się także z córką Scathach, Uathach. Na zakończenie pobytu na wyspie dostał od bogini dziryt Gae Bolga, który wyrzucał stopą. Po powrocie do Ulsteru poprosił jeszcze raz o rękę Emer. Odmowa spowodowała, że wtargnął do twierdzy Forgalla, wymordował strażników, uprowadził Emer i skradł skarb jej ojca. Jego ślub stał się faktem. A co za tym idzie – trzeba było doprowadzić do spełnienia prawa pierwszej nocy. Z racji strachu przed wojownikiem, król Conchobar poszedł na kompromis i w łożu między nim a Emer spędził noc druid Cathbad.

Wielkie lata, czyli schyłek opowieści

W osiem lat po zaślubinach Setanty do wybrzeży Irlandii przybył tajemniczy młodzieniec. Pokonywał on każdego napotkanego wojownika, a pytania o imię zbywał milczeniem. Wreszcie do walki z przybyszem stanął sam Cúchulainn. Pojedynek był długi i zacięty, ale wreszcie młodzieniec padł przeszyty dzirytem Gae Bolga. Wykrzyknął wtedy „Tego mnie Scathach nie nauczyła”. Pojął wtedy Ogar Ulsteru, że zgładził własnego syna spłodzonego z Aoife. Uniósł więc ciało potomka i rzekł do otaczających go wojów „Macie mego syna, mężowie z Ulsteru”.

Jakiś czas później królowa Medb z Connachty zapragnęła uprowadzić legendarnego byka z Cooley. Granice Ulsteru stanęły w ogniu. Atak zaskoczył Cúchulainna zupełnie. Spędzał on wtedy noc ze swoją małżonką, przez co spóźnił się na pole bitwy. Skutkiem tego było uniknięcie zaklęcia sprawiającego, że wszyscy mężczyźni obecni na polu bitwy odczuwali bóle porodowe. Zgodnie z prawem Setanta zażądał pojedynku zamiast bitwy. Przez całe miesiące wojownik stał na granicy i pokonywał kolejnych wysłanników Medb. Wreszcie do walki stanął Fergus – wychowawca Setanty. Cúchulainn odstąpił od walki w zamian za obietnicę, że przeciwnik niedługo zrobi to samo. Medb była wściekła. Wreszcie rozkazała walczyć Feridadowi. Pojedynek między przyjaciółmi był najtrudniejszym wyzwaniem dla naszego herosa. Wreszcie pokonał brata. W akcie skruchy i pojednania przeniósł ciało Feridada na drugą stronę rzeki, by ten skonał u przyjaciół, a nie u wrogów. Armia Medb zarządziła wtedy odwrót, ale nie na długo. Po kilku miesiącach napastnicy znowu zaatakowali. Cathbad orzekł, że jeśli Cúchulainn stanie do walki, to zginie. Emer usiłowała powstrzymać męża, ale na próżno. Nakazał zaprzęgać rydwan. W amoku pędził na pole bitwy. Tuż przed uderzeniem na wroga ujrzał kobietę piorącą jego koszulę (symbol śmierci), ale nie powstrzymało go to. Uderzenie odrzuciło wojska Connachty, mimo to szybko został otoczony. Walka była tak zacięta, że trzykrotnie musiał skorzystać ze swojego magicznego oręża. Niestety za każdym razem broń wpadała w ręce wroga. I tak po pierwszym użyciu zginął woźnica Setanty, potem koń, a na samym końcu ranę otrzymał on sam. Przywiązał się zatem do drzewa, gdzie konał przez trzy dni. Mimo osłabienia jego widok był tak straszny, że armia Connachty nie rozważyła dalszego natarcia. W tym miejscu kończy się historia największego herosa Irlandii.

Krótka dyskusja z mitem, czyli co, po co i dlaczego?

Mit o Cúchulainnie stanowi obok Cyklu Feniańskiego podstawę mitologii Irlandii. Opowieść o nieposkromionym półbogu to najczystsza esencja irlandzkiego hartu ducha. Przytoczona powyżej wersja mitu została przeze mnie napisana na podstawie przeczytanych różnych opracowań i zbiorów podań. Występuje w nich wiele różnic, ale sedno pozostaje takie samo – nie ma i nie będzie większego herosa od syna Lugha. Analizując poszczególne elementy składowe tej historii, można zauważyć zarówno inspirację chrześcijaństwem, jak i mitami kultury łacińskiej, której wpływy były odczuwalne na Zielonej Wyspie. Jednak pod pewnymi względami mit ten jest niepowtarzalny na skalę światową. O ile Heraklesów, Achillesów, Gilgameszów i innych Samsonów można wrzucić do jednego wora z racji przynależności do kręgu śródziemnomorskiego, o tyle mity o Sigurdzie Volsungu i o Cúchulainnie ciężko tak łatwo zaszufladkować. Możliwe, że w kolejnym tekście pochylę się nad tym pierwszym herosem, ale to za jakiś czas dopiero. Na razie zapraszam do zapoznania się z tą niezwykłą opowieścią, jaką jest mitologia Irlandii.

Bibliografia:

http://www.maryjones.us/ctexts/index_irish.html

Podoba Ci się w naszej Tawernie? Zapisz się do Newslettera!


Zobacz dodatkowe ustawienia i wybierz, co Cię interesuje >>


Chcę otrzymywać e-maile z:
  • Tagi
  • Cykl Usterski
  • Mitologia irlandzka
Autorzy: Mikołaj Mielczarek

Mikołaj Mielczarek

Tolkienista, Sandersonista, Fantasta Globtroter i Birofil. Człowiek wielu zainteresowań i pasji. Prowadzi Krakowskie Spotkania z Tolkienem oraz studiuje materiałoznawstwo na AGH. Odczuwa silny pociąg do dobrej herbaty. Kocha rower i góry. Introwertyk preferujący domowe zacisze od zgiełku miasta. Niepoprawny optymista.

Udostępnij artykuł:

Facebook Twitter Google+ LinkedIn Pinterest

Dołącz do dyskusji Anuluj odpowiedź

Polecane wpisy
6,7

Śmiech psa, a może wilka – recenzja „Dzieci Starych Bogów”, tom I

14.03.2021
9,8

Powiew dzieciństwa w najlepszym wydaniu – recenzja książki „Gdzie jest Wally? Fantastyczna podróż”

21.03.2021
10

O tym, jak jeden członek rodziny może zniszczyć plany kilku pokoleniom – recenzja książki "Szczypta magii" Michelle Harrison

21.01.2021
6,2

Demony nie mają szans! – recenzja książki „Znękany. Przypadek Maurice’a Theriaulta”

09.04.2021
« Poprzedni artykuł
Wszystko w rękach ludzi. „Kuglarz” – recenzja książki
Następny artykuł »
Międzynarodowy Dzień Noszenia Garnituru
Artykuły o fantastyce, które mogą Cię zainteresować
Konkursy: wygraj książki, filmy DVD, gry, gadżety

Konkurs: wygraj nowy technothriller „Pharmacon”

13.04.2021
Fantastyka do piwa

Fantastyczne teledyski – „Thriller”

08.04.2021
Kartka z kalendarza

Quiz z okazji urodzin Akiry Toriyamy, twórcy mangi Dragon Ball

05.04.2021
Aktualności z literatury i komiksu

Do -60% rabatu na książki dla dzieci od wydawnictwa Jaguar

02.04.2021
Aktualności z literatury i komiksu

„Pharmacon” – debiutancki thriller już dostępny w sprzedaży

30.03.2021
Wszystkie aktualności z fantastyki

[ZAKOŃCZONY] Konkurs: rosyjski bohater w postapokaliptycznym świecie

27.03.2021
Interesujące artykuły o fantastyce

ostatniatawerna

A tak prezentują się obydwa tomy #thriller #Phar A tak prezentują się obydwa tomy #thriller #Pharmacon. Jako dumni patroni medialni bardzo polecamy.P. S. na naszym FB możecie wygrać tę #powieść 😎#czytanie #książki #kochamczytać #kochamksiążki #booklover #technothriller #bookaddict #czytambolubie #groza #fantasy #sciencefiction #fantastyka #ostatniatawerna
Jakie #baśnie dzisiaj wybierzecie?#szeherezada Jakie #baśnie dzisiaj wybierzecie?#szeherezada #książkaiherbata #booksandtea #HardeBaśnie #hardahorda #łzydiabła #MagdalenaKozak #czytanie #książki #kochamczytać #fantasy #fantastyka #ostatniatawerna
#Rycerze, #czarodzieje, #gobliny i inne magiczne r #Rycerze, #czarodzieje, #gobliny i inne magiczne rasy w jednym wyścigu! Czyli #planszówka #KrólewskiWyścig od @wydawnictwo.muduko#grybezpradu #boardgames #games #planszówki #gryplanszowe #pionki #dice #rollthedice #tabletopgames #ostatniatawerna
Sobota, czyli można wybrać się do #ksiegarnia p Sobota, czyli można wybrać się do #ksiegarnia po coś dobrego na weekend! Też macie nowe #książki? A może gry lub popkulturowe gadżety?Byliśmy w @skladkulturalny, gdzie jest świetny wybór #komiks.ów, w tym nowy #NeilGaiman czy #AlanMoore. Do tego ciekawe rzeczy dla młodszych i dużo nowości.#książkikupujękameralnie #ksiazkoholizm #ksiazkaikomiks #ksiazkanaweekend #czytanie #kochamczytać #kochamksiążki #booklover #bookaddict #ostatniatawerna
Follow on Instagram



Chcesz być na bieżąco z nowościami?

Raz w tygodniu otrzymasz podsumowanie najciekawszych newsów, artykułów i recenzji a także informacje o aktualnych konkursach!

Chcesz z nami współpracować?

Chcesz podjąć z nami współpracę partnerską?

Napisz do nas!

Interesuje Cię reklama na naszym portalu?

Sprawdź naszą ofertę!

Tutaj nas znajdziesz
  • Regulamin
  • Polityka prywatności i cookies
  • Reklama
  • Kim jesteśmy?
  • Redakcja
  • Kontakt
  • Dołącz do nas!
© Ostatnia Tawerna 2017. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Ta strona korzysta z ciasteczek, aby świadczyć usługi na najwyższym poziomie. Dalsze korzystanie ze strony oznacza, że zgadzasz się na ich użycie.OKCzytaj więcej
× ×

Zapisz się do newslettera

Nie zawsze udaje Ci się przeczytać wszystkie nowości ze świata fantastycznego?
NIC STRACONEGO!

Zapisz się do naszego newslettera, a co tydzień otrzymasz od nas specjalny list, w którym znajdziesz najważniejsze Wieści, Artykuły, Recenzje, aktualne Konkursy i Quizy!

Zobacz dodatkowe ustawienia i wybierz, co Cię interesuje >>


Chcę otrzymywać e-maile z:
Sowa z listem od portalu Ostatnia Tawerna