Czy istniały kobiety-wiedźmini?

Tako rzecze autor

Autor Wiedźmina podchodzi do pisania inaczej niż, nie porównując, J.R.R. Tolkien. Wielokrotnie podkreślał na spotkaniach autorskich, w rozmowach oraz wywiadzie-rzece Historia i fantastyka, że nie jest światotwórcą, a realia, w których rozgrywają się jego fabuły, można przyrównać do płóciennego tła w kukiełkowym przedstawieniu.

Jeśli chodzi o ontologię całej tej cywilizacji, to jest ona szczątkowa, służy fabule i tylko do niej jest dopasowana. (…) Trzeba wykoncypować fabułę, siadać i pisać, troszkę szkoda czasu na wcześniejsze kreślenie map, wymyślanie prehistorii i historii, rysowanie drzew genealogicznych domów panujących. Przesadą jest przynoszenie do domu kupy piachu i sikanie na nią celem ustalenia biegu nurtów rzek. Nigdy nie miałem aspiracji do bycia twórcą światów, pochłaniała mnie fabuła i losy bohaterów. Tak było przynajmniej w opowiadaniach. Owszem, później, gdy usiadłem do długiego cyklu, musiałem stworzyć choćby szczątkową geografię, także polityczną i gospodarczą, musiałem bardziej uważać na to, co jest na północy, a co na południu i którędy do morza.

W gruncie rzeczy można by więc poprzestać na stwierdzeniu, że wiedźminek nie było, bo w książkach nie ma o nich wzmianek. Ale dobrze wiemy, że fani nigdy nie zadowalają się tym, co zostało spisane przez autora, a popularne dzieło żyje własnym życiem długo po postawieniu przez niego ostatniej kropki i skreśleniu słowa „koniec”. Nie inaczej jest w przypadku przygód Geralta i jego kompanów.

Sam Sapkowski również nie widział niczego złego w rozszerzaniu i kontynuowaniu opowiedzianej przez siebie historii. I chociaż nie wierzy on w konwergencję mediów ani opowieści transmedialne, daje zielone światło twórcom systemu RPG, seriali i gier wideo, a także fanowskich opowiadań i filmów. I tylko od odbiorców zależy, które z utworów uznają za kanoniczne.

Tworzenie headcanonu

Warto jednak, by zawarte w nich informacje nie tylko nie stały w sprzeczności z tekstem pierwowzoru. A najlepiej, jeśli w literackim źródle pojawiają się poszlaki, które pozwolą je uzasadnić. Chociaż Sapkowski nie pisze wprost o kobietach-wiedźminach, to daje nam wystarczająco dużo pośrednich informacji, by można było uzasadnić tezę o ich istnieniu.

Wiedźmini – gatunek zagrożony

Odkąd wściekły tłum inspirowany pamfletem Monstrum, albo wiedźmina opisanie wdarł się do Kaer Morhen, niszcząc twierdzę i zabijając wielu jej mieszkańców, pobratymcy Geralta są na wymarciu. Pozostała ich zaledwie garstka i może być jedynie kwestią przypadku, że wśród ocalałych znajdują się wyłącznie mężczyźni.

Wiedźminka z 2. odcinka serialu „Wiedźmin“

Inne szkoły

Wiemy również, że cech wilka był tylko jednym z wielu. Leo Bonhart miał w posiadaniu medaliony reprezentujące szkoły gryfa oraz kota. Na temat wychowanków tej ostatniej dowiadujemy się kilku rzeczy z Sezonu burz. Jej przywódca pojawia się również na kartach komiksu Zdrada autorstwa Andrzeja Sapkowskiego, Macieja Parowskiego i Bogusława Polcha.

Dodatkowe informacje w tej kwestii występują w dziełach zależnych. Gry wideo przedstawiły nam szkoły: żmii, niedźwiedzia i mantikory. Z kolei podręcznik do Gry Wyobraźni pozwala dowiedzieć się wprost, iż szkoła kota trenowała kobiety. Wiedźmini płci żeńskiej występują również w niesławnym serialu Marka Brodzkiego.

Wiedźminiątka

Warto zauważyć, że Sapkowski nigdy nie wspomina, jakiej płci były dzieci, z których robiono zabójców potworów. W Krwi elfów pisze tak:

Na trzeci dzień zmarły wszystkie dzieci, kromie jednego, otroka lat zaledwie dziesięciu.

Gdyby chodziło wyłącznie o chłopców, pisarz chyba napisałby to wprost, prawda? Niemal zawsze pisze jednak o dzieciach. I nawet, jeśli przyjmiemy, że Prawo Niespodzianki stanowiło, jak twierdził Geralt, jedynie wygodną legendę wykorzystywaną do celów propagandowych, a większość rekrutów było podrzutkami, znajdami lub sierotami, to nic nie zmienia w kwestii ich płci. Co więcej, statystyka przemawia na korzyść dziewczynek.

Geralt komentuje kwestię płci następująco w Mieczu przeznaczenia:

Abym zabrał to dziecko i przerobił na wiedźmina? Dziewczynkę? Przyjrzyj mi się Myszowór. Wyobrażasz mnie sobie jako hoże dziewczę?

Jednak już w Krwi elfów zmienia zdanie:

Ciri nie jest słabsza od podobnych nam, nie chcianych bękartów, podrzucanych wiedźminom w karczmach jak kocięta, w wiklinowych koszykach. A jej płeć? Jakie to ma znaczenie?

Lambert wspomina wprawdzie, że w Kaer Morhen nie trenowano wcześniej dziewcząt, jednak jako najmłodszy z wiedźminów może mieć jedynie wiadomości dotyczące własnego pokolenia. A nawet jeśli istotnie tak było, istniały jeszcze wspomniane wyżej inne szkoły, o których wiedźmini z cechu Wilka praktycznie nic nie mówią.

Lwiątko z Cintry

Koronny dowód na istnienie żeńskich wiedźminów stanowi trening młodej Cirilli. Vesemir, Coën, Lambert i Eskel podjęli się go bez oporów i nie traktowali jak precedens. Oczywiście ich brak doświadczenia w szkoleniu dziewcząt (Ciri skarżyła się na dolegliwości związane z miesiączką) oraz rezygnację z Próby Traw, do której używano hormonów, mogłyby wskazywać, że uczennica była zjawiskiem nietypowym w Kaer Morhen. Trzeba jednak pamiętać, że nowych wiedźminów nie tworzono tam od kilkudziesięciu lat, w siedliszczu nie przebywał żaden czarodziej odpowiedzialny proces Zmian, a Geralt i spółka mieli spore braki w tej materii.

Warto przy okazji zwrócić uwagę na kwestię skuteczności próby traw. Czterdziestoprocentowa przeżywalność świadczy o tym, że procedurom Szkoły Wilka daleko do doskonałości. Ryzyko śmierci lub powikłań było więc po prostu zbyt duże, by poddawać Ciri mutacji. Nie mówiąc o najważniejszym skutku ubocznym – bezpłodności. Skomentowała to zresztą Triss Merigold w Krwi elfów:

Nie poddawaliście Ciri gwałtownej mutacji, nie dotykaliście hormonów, nie próbowaliście eliksirów i Traw. I to się wam chwali. To było rozsądne, odpowiedzialne, ludzkie.

Jak widać, istnienie wiedźminów-kobiet jest jak najbardziej prawdopodobne. Można by powiedzieć, że po prostu nie pojawiają się w prozie Sapkowskiego, ponieważ w fabule nie ma dla nich miejsca. Nie byłoby to jednak całkiem zgodne z prawdą. W końcu Ciri na każdym kroku podkreśla, że jest wiedźminką! I nikt się temu nie dziwi. I chociaż ostatecznie w książkach wybiera inną drogę życiową, w growej kontynuacji ma możliwość pracy w wiedźmińskim fachu mimo tego, że nigdy nie przeszła mutacji. Jedno z możliwych zakończeń Dzikiego Gonu ukazuje nam Ciri jako pełnoprawną wiedźminkę, która podróżuje razem z Geraltem.

Postscriptum

Wiedźmini byli poddawani mutacjom, które przeżywały tylko najwytrzymalsze dzieci. Stosowali również dietę złożoną ze specjalnych grzybów i ziół. Zmiany oraz jadłospis nie pozostawały bez wpływu na ich wygląd i budowę ciała. Jak mówi Triss:

Grzybki (…) wzmacniają mięśnie. Zioła (…) przyspieszają rozwój. Wszystko razem, wspomagane morderczym treningiem, powoduje jednak pewne zmiany w budowie ciała. W tkance tłuszczowej. To jest kobieta. (…) Może mieć kiedyś żal do was, że tak bezwzględnie pozbawiliście ją kobiecych… atrybutów.

Najsilniejsze dziewczynki, które pod wpływem mutagenów i jadłospisu stałyby się prawdziwymi wiedźminkami raczej nie wyglądałyby więc tak:

Wiedźminka – ilustracja z przygody do „Gry wyobraźni“ w czasopiśmie „Gwiezdny pirat“

Bardziej prawdopodobne, że prezentowałyby się tak:

Wiedźminka – postać oryginalna. Autorka: Darya Guryeva. Źródło

Zdjęcie główne – cosplay autorstwa Aelirenn

Inne artykuły z miesiąca tematycznego:

Zlecenia dla Wiedźmina w XXI wieku

Skellige albo lenistwo autora, czyli jak mitologia nordycka wpłynęła na „Wiedźmina”

Mity, baśnie i legendy w opowiadaniach o Wiedźminie

Kto się boi nie-Białego Wilka? Czy polityczna poprawność zniszczy netflixowego „Wiedźmina”?

Hulaj dusza, piekła nie ma! Prosty człowiek w wiedźmińskiej skórze.

Lista życzeń, czyli serialoholiczka i fanka Wiedźmina marzy o serialu idealnym