Roszpunek z brodą, żeńska Bestia oraz chłopiec w czerwonym kapturku – recenzja książki „Królewna w lśniącej zbroi”

Jeśli kiedykolwiek zastanawialiście się, jak bardzo uległyby zmianie treść i przesłanie znanych wam bajek i baśni, gdyby ich bohaterom zmienić płeć na przeciwną teraz macie szansę się o tym przekonać. Jonathan Plackett stworzył bowiem algorytm, który w historiach z naszego dzieciństwa z dziewczyn zrobił chłopaków, z królewiczów królewny, a z książąt księżniczki.

Do lektury Królewny w lśniącej zbroi skłoniła mnie okładka. Wystarczyło pokazać mi długą brodę spuszczoną z okna wieży, po której wspinała się wojownicza bohaterka i byłam kupiona. Zaintrygowana zapoznałam się z opisem zbioru niby znanych mi już baśni i wiedziałam, że to będzie COŚ! I szczerze Wam powiem, że się nie zawiodłam.

A gdyby babcia nie miała wąsów, tylko była dziadkiem?

Założeniem autorów, gdyż książka wydana została przez małżeństwo, było przedstawienie historii z przełomu XIX i XX wieku zebranych wcześniej i znanych jako baśnie Andrew Langa (chociaż ten również wydał je wraz z żoną!) w wersji, w której postacie otrzymują przeciwną płeć. Twórcy nie zaingerowali w fabułę. Tam, gdzie nie było wyraźnej potrzeby nie dopisywali nawet dodatkowych wyjaśnień (np. jak zachciewajki ojca Roszpunka mają się do faktu, iż urodził się mu syn itp.), a jednak ogólny wydźwięk baśni zmienił się i to bardzo. W tej książce chłopcy, książęta i królewicze zyskali na delikatności, naiwności i empatii. Dziewczynki, królewny i księżniczki stały się z kolei silne, przedsiębiorcze, zdecydowane i odważne. A wystarczyło tylko i aż podmienić postaciom płeć.

Różowy był kiedyś kolorem mężczyzn

Nie spodziewałam się, że aż tak poruszy mnie ta lektura. Przecież sama także mogłam sięgnąć po jakąkolwiek bajkę i zamiast Kota w butach czytać sobie Kotkę w butach, czy jednak przypisałabym jej wtedy te same cechy, co w przypadku męskiej wersji? Plackett wraz z żoną Karrie wyjaśniają we wstępie, iż ich motywacją była przede wszystkim ciekawość, równocześnie jednak zauważają potrzebę tworzenia takich lektur, gdyż ludzkość coraz bardziej otwiera się na możliwość nieprzypisywania stereotypowych cech i zachowań do konkretnych płci. Różowy nie gości już tylko w dziewczęcej szafie, a klocki, plastikowe miecze czy też koparki nie są wyłącznie zabawkami Krzysia, Jasia czy Michałka. Niestety w komunikacji nadal zdarza się, że (świadomie bądź nie) dzielimy wszystko na kobiece i męskie (nie dalej jak wczoraj w sklepie byłam świadkiem, gdy mama odmówiła kupienia córce kolorowanki Star Wars ze śmiechem, mówiąc: „Kochanie, przecież to wyłącznie dla chłopców!”). Królewna w lśniącej zbroi” przedstawia nam z jednej strony wrażliwego chłopca Kopciuszka i pracowitego, ale naiwnego Śnieżka, z drugiej z kolei inteligentną królewnę zmienioną w Bestię, przebiegłą Wilczycę, a nawet siedem pracowitych krasnoludek. Odwrócenie płci spowodowało, że dotychczas żeńskie postacie zyskały m.in silniejsze charaktery, a męskie więcej wrażliwości. Zabieg ten spowodował także, że czytelnik uświadamia sobie, iż płeć nie przypisuje nam z automatu stałego zestawu zachowań i cech. Każdy bowiem może być taki, jaki chce.

Calineczek lubi to!

Oprócz samego pomysłu należy docenić także stronę graficzną tej publikacji. Karrie Fransman, jak sama opisuje również we wstępie, przed stworzeniem ilustracji do tych dwunastu nowych-starych baśni zrobiła gruntowny research i połączyła swoje pomysły z elementami różnych kultur. Jej prace są niesamowite i doskonale podkreślają wyjątkowość owej książki. Z przyjemnością zawiesiłabym je oprawione w swoim domu.

Mamo, dzisiaj chcę by Kopciuszek był chłopcem

Jestem zachwycona tym, że ktoś postanowił pokazać, iż żadna rola nie jest przypisana na stałe do konkretnej płci, a suknię i zbroję może ubrać każdy, kto ma na to ochotę. Czytanie tej książki na zmianę z klasycznymi opowieściami z pewnością poszerzy horyzonty najmłodszych oraz pomoże w ugruntowaniu myśli, iż nie istnieje podział na „kobiece” i „męskie”.