Jeszcze Praga nie zginęła – recenzja komiksu „Praga Gada Wiechem”

Praga to jedna z dzielnic Warszawy – przez lata troszkę pogardzana i w oczach Warszawiaków postrzegana jako mało atrakcyjne miejsce. Obecnie okazuje się, że przez swój specyficzny klimat stała się ostatnią ostoją stołecznego folkloru i gwary. Członkowie Fundacji Animacja od dawna walczą o zachowanie dla potomnych zarówno wspomnień mieszkańców okolicy, jak i ich sposobu mówienia czy bycia. Nagrywają setki wywiadów z seniorami, organizują spotkania i dbają, by pamięć nie zaginęła. Efektem ich działań są trzy komiksy z serii Praga Gada – zbiory krótkich historyjek, narysowanych przez znanych twórców na podstawie nagranych wywiadów. Dotyczą one okresu przedwojennego, II wojny światowej oraz okresu powojennego. Tym razem przyszła kolej na następną trylogię – Praga Gada Wiechem. Powstała ona, by upamiętnić postać Stefana Wiecheckiego. Przez lata był on głównym orędownikiem zarówno gwary, jak i piewcą stylu życia tak charakterystycznego dla Pragi. Pomysł zrodził się głównie dzięki temu, że ten uznany literat zwany Wiechem oraz jego eseje i artykuły bardzo często pojawiały się w wywiadach z seniorami.

Całość podzielona jest na trzy tomy – opowieści o gwarze, postępie oraz stosunkach sąsiedzkich. Nie jest to podział wyraźny i charakter historii we wszystkich częściach jest bardzo podobny. Fabuły są luźną interpretacją twórczości Wiecheckiego – dzięki nim możemy poznać nie tylko jego bohaterów, ale także zobaczyć świat takim, jakim widział go on sam. Z kadrów aż wylewają się gwarne ulice prawobrzeżnej Warszawy. Charyzmatyczne postaci, targowiska, zamknięte podwórka wrące życiem, ale również sąsiedzka pomoc, przekręty i kradzieże. Czytelnik przekona się, jak wyglądała rzeczywistość przed laty, a którą znamy tylko z opowieści. Można poznać wady i zalety mieszkania w unikanej przez przyjezdnych dzielnicy.

Opowiadania toczą się w różnych okresach – wszystko zależne jest od pamięci seniorów oraz treści felietonów Wiecha. Autorzy serwują zatem przekrój przez niemal sto lat, co pokazuje zachodzące do okolic stanu wojennego zmiany, pokazując różnice pomiędzy przeszłością a teraźniejszością. Po lekturze łatwo o konkluzję – taki styl życia minął bezpowrotnie. Czy działania Fundacji Animacja mogą tutaj cokolwiek zmienić?

Za grafikę odpowiadają znamienici artyści zarówno polscy, jak i zagraniczni. Mamy tutaj między innymi od lat uwielbianych za komiksy dziecięce Sławomira Kiełbusa czy Mirosława Urbaniaka, meksykańskiego twórcę grozy Tony’ego Sandovala czy Włocha Alberto Pagliaro, ale również znanego satyryka – Edwarda Lutczyna. Taki zespół nie mógł zawieść,  dlatego Praga Gada Wiechem (również dzięki jakości wydania, z wysokiej jakości papierem, drukiem oraz twardą oprawą) prezentuje się przepięknie. Znajduje się tu pełen przekrój od klasycznych komiksów czarno-białych tworzonych piórkiem, przez wizje malarskie aż do wyklejanek z plasteliny! Jedyny kontrast stanowią okładki prezentujące zupełnie odmienny styl niż którakolwiek praca wewnątrz.

Wszystkie tomy zostały wyposażone w obszerne opisy dotyczące zarówno życia Wiecha, jak i powstawania pomysłu na wywiady oraz komiksy. Stanowi to ciekawe uzupełnienie treści właściwej, choć czytelnik może odnieść wrażenie, że zostały stworzone bez większego porządku i stanowią raczej luźny zapis myśli.

Jeśli zatem interesuje Was historia Polski powojennej oraz życie pewnych subkultur oraz ich dialekty, Praga Gada Wiechem będzie jedną z najciekawszych pozycji na naszym rynku. Wyrywkowe, ale ciekawe scenariusze, rewelacyjna oprawa graficzna i liczne przypisy sprawiają, że komiksy te czyta się z przyjemnością. Ich jedyną wadą jest dostępność, ponieważ tytułu nie da się nabyć niemal nigdzie, więc niestety dla wielu zostanie nieosiągalnym obiektem pożądania.