25 marca obchodzony jest Światowy Dzień Czytania Tolkiena. Fani brytyjskiego pisarza zbierają się w bibliotekach, pubach, szkołach, domach czy nawet na ulicach, aby wspólnie poczytać dzieła swego ulubionego autora. Niektórzy przebierają się za wybrane przez siebie postaci, inni uczą się tekstów na pamięć, a kolejni wystawiają nawet w miejscu spotkania krótkie scenki. Oczywiście towarzyszą temu dyskusje, konkursy i, co najważniejsze, dobra zabawa. W tym roku święto będzie obchodzone po raz piętnasty.
J.R.R. Tolkien
Nim przejdziemy do samego wydarzenia, warto z pewnością napisać kilka słów o autorze. John Ronald Reuel Tolkien urodził się 3 stycznia 1892 w Bloemfontein w Oranii (obecnie RPA). Pochodził z angielskiej rodziny. W wieku czterech lat stracił ojca Arthura, a dwunastu matkę Mabel. Wychowywał się u ciotki oraz w pensjonacie, pod czujnym okiem księdza Francisa Morgana. W wieku szesnastu lat poznał swoją miłość i przyszłą małżonkę, Edith, z którą miał czwórkę dzieci – Johna, Michaela, Priscillę i Christophera. Ponieważ od dzieciństwa interesowały go języki obce, a nawet sam zaczął tworzyć własne, na Oxfordzie, gdzie studiował, wybrał kierunek filologia klasyczna. Brał udział w I wojnie światowej, jednak na froncie nie spędził zbyt wiele czasu, ponieważ. Z powodu gorączki okopowej szybko został odesłany do szpitala i tam. Po wojnie został profesorem literatury angielskiej na uniwersytecie w Leeds, a następnie profesorem języka staroangielskiego na Oxfordzie. W 1925 roku pojawia się jeden z pierwszych, ważniejszych utworów autora, czyli przedmowa do Pana Gawena i Zielonego Rycerza. W 1937 roku ukazuje się natomiast Hobbit, czyli tam i z powrotem, który w przyszłości zostanie przetłumaczony na pięćdziesiąt języków. Fani musieli czekać aż siedemnaście lat na kontynuację tego dzieła, którą okazał się Władca Pierścieni. Pisarz zmarł 28 sierpnia 1973 roku i został pochowany na cmentarzu Wolvercote Cemetery w Oxfordzie. Do innych ważnych utworów autora należy zaliczyć chociażby Liść, dzieło Niggle’a, Rudego Dżila i jego psa czy Kowala z Podlesia Większego. Oprócz wymienionych już dzieł Tolkien napisał także mnóstwo wierszy czy publikacji akademickich. Należy dodać jeszcze, że autor został odznaczony najważniejszym wyróżnieniem państwowym, czyli Orderem Imperium Brytyjskiego. Ponadto warto wspomnieć, że Tolkien znał ponad trzydzieści języków. Spadkobiercom jego dzieł został najmłodszy z synów, Christopher, dzięki któremu ukazały się Silmarillion, Niedokończone opowieści, Pan Błysk, Łazikanty czy Listy od Świętego Mikołaja.
Pomysł na świętowanie
Po raz pierwszy święto fanów angielskiego pisarza zostało zorganizowane 25 marca 2003 roku. Pomysłodawcą tej inicjatywy jest angielskie Towarzystwo Tolkienowskie (The Tolkien Society), a dokładniej jeden z jego członków, Sean Kirst. Data wydarzenia nie została wybrana przypadkowo. Dokładnie tego dnia 3019 roku Trzeciej Ery stoczona została bitwa pomiędzy zjednoczonymi siłami Gondoru i Rohanu przeciwko armii Saurona, Frodo Baggins stracił palec, i co najważniejsze, to właśnie wtedy zniszczony został Jedyny Pierścień, a Śródziemie uratowane przed siłami ciemności.
Na stronie www.tokiensociety.org możemy też poczytać o historii Dnia Czytania Tolkiena. Członkowie Tolkien Society zachęcają nas do celebrowania tego „święta” nie tylko poprzez samo czytanie dzieł angielskiego pisarza, ale także chociażby organizację maratonów filmów powstałych na podstawie książek autora. Proszą też szkoły, muzea czy biblioteki o wsparcie organizowania eventu. Natomiast wszystkich, którzy biorą udział w celebrowaniu wydarzenia, zachęcają do wrzucania zdjęć i komentarzy na media społecznościowe z hasztagiem #TolkienReadingDay.
Świętowanie w Polsce
Ponieważ Dzień Czytania Tolkiena jest wydarzeniem międzynarodowym, to dotarł on i do Polski i został bardzo dobrze przyjęty. Grupy z całego kraju przygotowują w swoich miejscowościach liczne eventy związane z tym dniem. Akcje organizowane są nie tylko przez duże miasta, jak Warszawa, Kraków czy Wrocław, ale również w mniejszych miejscowościach. W ubiegłym roku w świętowaniu wzięły udział chociażby Bełchatów, Wałbrzych, Tomaszów Mazowiecki, Zakopane, ale także Dzierzgoń, Krasnystaw, Żurawica czy Stojeszyn Pierwszy. W roku 2018 fani Tolkiena zbiorą się między innymi w Warszawie, Szczecinie, Gdańsku, Bydgoszczy, Chojnowie czy Łukowie. Listę większości miast można znaleźć na stronie Gońca Rohanu.
A w jaki sposób można świętować? Tu pomysłów nie brakuje. Oczywiście, jak sama nazwa dnia wskazuje, należy poczytać coś z dzieł Tolkiena. Znajdziemy więc miejsca, gdzie osoby dzielą się swoimi ulubionymi fragmentami, wybierana jest książka, która zostaje odczytana w całości przez kolejnych chętnych, utwory czytane są z podziałem na role, recytuje się z pamięci fragmenty utworów, a nawet wystawia scenki. Zabawie często towarzyszą dyskusje na temat prac Anglika. Uczestnicy chętnie przebierają się za postaci z książek. Organizowane są też konkursy z wiedzy na temat życia i twórczości pisarza. Puszczana jest muzyka filmowa lub utwory śpiewane przez Tolkien Ensemble. Pokazywane są obrazy i rysunki związane z utworami Tolkiena. Organizowane jest też wspólne oglądanie Władcy Pierścieni czy Hobbita. W 2015 roku, podczas czytania zorganizowanego w Łodzi, na zakończenie odsłonięty został Pomnik Zwycięstwa Gandalfa Szarego nad Balrogiem. Przedstawia on łapę i głowę Zguby Durina podczas upadku na Moście Khazad-dum. Znajduje się on na Piotrkowskiej 118, przy kawiarni Surindustrialle. Jego autor, Andrzej Czapliński, zachęca z kolei do krzyknięcia słynnego You shall not pass!
Grafika główna: Źródło