Cena walki – recenzja książki „Wieczna wojna”

Autentyczność

 Joe Haldemann służył w Wietnamie jako inżynier wojskowy. Jego doświadczenia z tego okresu znacząco wpłynęły na Wieczną wojnę. Wspomina o tym we wstępie John Scalzi, a także sam autor,  zatem rozpoczynając lekturę, oczekujemy, że świat i wydarzenia, mające sztafaż science fiction, mają w sobie ziarno autentyczności.

 Czytelnik, zaznajomiony z losami Williama Mandeli, odczuwa, że autor doskonale wie, o czym pisze. Oczywiście świadomość zaangażowania pisarza w wydarzenia w Wietnamie ma wpływ na odbiór dzieła, jednak nawet i bez tej wiedzy postaci oraz fabuła są przekonujące.

 Sprzeciw wobec wojny

 Wieczną wojnę możemy odczytywać jako protest przeciwko konfliktom zbrojnym lub też ostrzeżenie przed nimi. Główny bohater oraz jego towarzysze zostali wyrwani ze swojego życia, by służyć w armii. Już na etapie szkolenia giną pierwsi członkowie oddziału. Potem w kolejnych potyczkach śmierć również zbiera żniwo.

 Jednak kres życia licznych żołnierzy to nie jedyny negatywny aspekt wojny, wskazywany przez Haldemana. Problemy konfliktu, w którym uczestniczy Mandela, to także pokazywana miejscami bezsensowność samej walki oraz cena, jaką płacą powracający z frontu żołnierze. O tym, że nie jest łatwo wejść w znajome koleiny życia po czasie spędzonym w okopach, wiadomo nie od dziś. Autor, dzięki możliwościom science fiction, dodaje do tego traumę związaną z wielkimi zmianami społecznymi, jakie zachodzą podczas dziesiątek i setek lat nieobecności Mandeli na Ziemi.

 Przeskoki czasowe

W Wiecznej wojnie walka ma miejsce na różnych planetach, a także w przestrzeni kosmicznej. Technologia w świecie przedstawionym pozwala na podróże z prędkościami relatywistycznymi, przez co upływ czasu na ziemi jest znacząco szybszy niż dla bohaterów. Zabieg ten pozwala z jednej strony na pogłębienie poczucia alienacji żołnierzy powracających z frontu. Z drugiej zaś unaocznia swoisty bezsens toczonej walki.

Ludzie i Taurańczycy nie mają możliwości komunikacji, zamiast tego toczą walkę. Jednak odległości i prawa fizyki znacząco zmieniają charakter konfliktu. Bo jakże sensownie prowadzić wojnę, jeśli przekazanie rozkazu może zająć ponad sto lat? Czytelnikowi nasuwa się rzecz jasna pytanie, czy taka walka jest warta toczenia. Tę sama wątpliwość można przyłożyć do  rzeczywistych konfliktów. Haldeman zauważa co prawda, że prowadzenie wojny nie jest bezpodstawne, ale jednocześnie zdaje się kwestionować sensowność tych podstaw.

Nie samym przekazem żyje czytelnik

Książkę charakteryzuje nie tylko sam przekaz, ale i to, jak został on napisany. Tu zdecydowanie nie ma na co narzekać. Wieczną wojnę czyta się po prostu świetnie. Tempo akcji jest właściwie dobrane. Opowieść ani nie nuży, ani nie gna do przodu na złamanie karku. Czytelnik szybko zaczyna lubić głównego bohatera, a to ważne dla przyjemności płynącej z lektury.

W powieści dość mocno zaskakują wizje zmian społeczeństwa na Ziemi. Można przypuszczać, że autor celowo opisał świat tak kompletnie różny od naszego, by podkreślić izolację bohaterów. Niestety ten zabieg powoduje, że opisane społeczeństwo jest mniej przekonujące. Pomimo tego Wieczna wojna jest ciekawą i wciągającą lekturą.

Podsumowanie

Książka Haldemana to naprawdę dobra powieść, poruszająca istotną tematykę. Wojna i walka towarzyszą ludzkości od zarania czasów i niestety zapewne będą z nami dalej. Chociaż wydają się one nieodłącznym elementem naszej rzeczywistości, warto wskazać na okropności oraz problemy, które się z nimi wiążą. Autor w Wiecznej wojnie nie tylko obrazuje złą stronę konfliktów zbrojnych, ale także zapewnia czytelnikom rozrywkę.